Regulacje w zakresie ESG

Liczba regulacji, które można przypisać celom ESG (Environment, Social, Governance) wzrasta na całym świecie. Aktywne są Stany Zjednoczone, w których Komisja Papierów Wartościowych i Giełd pracuje nad ulepszeniem ujawnień i wymogów dla spółek publicznych. Z krajów azjatyckich najbardziej aktywne są Japonia i Korea Południowa. Wprowadzają one aspekty zarządzania i obowiązkowe raportowanie dla inwestorów instytucjonalnych. Widzimy trend, którego podstawą jest porozumienie paryskie i oczekiwania inwestorów.

Pilna potrzeba działań na rzecz klimatu

W 2022 roku globalna emisja CO2 osiągnęła 36,6 miliardów ton. To jest najwyższy poziom w historii. Transport towarowy generuje 8% globalnej emisji CO2 i aż od 11% do 15%, biorąc pod uwagę także inne obszary logistyczne. 

Antropologiczna zmiana klimatu jest faktem. Tego typu tezy potwierdzone przez badania ekspertów i naukowców z całego świata znane są opinii publicznej od lat i były podstawą podpisania w 2015 r. przez blisko 190 krajów na całym świecie porozumienia paryskiego.

W ślad za nim, Unia Europejska w 2019 r. przyjęła pakiet europejskiego Zielonego Ładu, w którym zadeklarowała ambicję stania się najbardziej zieloną gospodarką świata. Aby to osiągnąć, w 2021 roku ogłosiła cele redukcji emisji gazów cieplarnianych "Fit for 55". Cele te zakładają redukcję emisji do 2030 r. o co najmniej 55% w porównaniu z rokiem 1990.

Realizacja strategii Unii Europejskiej zakłada, że do 2050 roku będziemy populacją Net Zero. Ten plan wynika z utrzymania globalnego wzrostu temperatury do 2050 r. o nie więcej niż 1,5 stopnia w stosunku do czasów przedindustrialnych.

Złożoność i globalny charakter łańcuchów dostaw

Przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę w tworzeniu zrównoważonej i sprawiedliwej gospodarki i społeczeństw. Rosnąca złożoność i globalny charakter łańcuchów dostaw utrudnia firmom uzyskanie wiarygodnych informacji na temat działań dostawców. Dodatkowo rozdrobnienie krajowych przepisów dotyczących korporacyjnych obowiązków raportowania zrównoważonych działań spowalnia przyjmowanie i ujawniane dobrych praktyk.

Regulacje ESG: dyrektywa CSRD

1 stycznia 2024 roku weszła w życie dyrektywa CSRD (EU Corporate Sustainability Reporting Directive), która nakłada obowiązek stosowania nowych zasad raportowania przez największe spółki. Pierwsze ujawnienia i raporty będę publikowane w 2025 roku. Szacowane jest, że dyrektywa CSRD obejmie do 2028 r. około 3 000 organizacji w Polsce.

Te zmiany będą wdrażane krokowo i od 2027 r. dołączają do tej dyrektywy również małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). W 2028 r. dyrektywa CSRD będzie miała zastosowanie do krajów spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Dyrektywa CSRD zastąpiła dyrektywę w sprawie ujawnienia informacji niefinansowych NFRD, zwiększając jednocześnie obowiązki raportowe o zrównoważony rozwój na inne podmioty. 

Sprawozdania działań z obszaru ESG mają być zgodne z europejskimi standardami sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i tzw. ESRS 1 i 2, które opracowuje EFRAG, czyli Europejska Grupa Doradcza do Spraw Sprawozdawczości Finansowej.

Raporty będą zawierały obowiązkowe ujawnienia na temat ładu zarządczego oraz ujawnienia ogólne dotyczące strategii i modelu biznesowego, analizy szans i ryzyk środowiskowych i klimatycznych, a także przeprowadzonej na potrzeby raportu analizy istotności w odniesieniu do czynników E, S i G.

Raporty te będą jawne dla inwestorów, organizacji, konsumentów i wszystkich zainteresowanych stron oraz będą podlegały obowiązkowi audytowemu zgłaszanych informacji, jak również karom w przypadku braku sprawozdania lub podania w nim nierzetelnych danych. 

CSRD ma służyć pełnej przejrzystości działań przedsiębiorstwa w zakresie zrównoważonego rozwoju. Spółki będą musiały uważać na swoje działania, starannie dobierać firmy współpracujące i w ten sposób wykazywać swoją przewagę konkurencyjną albo też spełniać kryteria, które będą nakładały instytucje finansowe, banki lub podmioty ubezpieczające.

Kluczowe aspekty dyrektywy CSRD:

• Raportowanie kwestii środowiskowych, społecznych i praw człowieka oraz ładu korporacyjnego.

• Raportowane według wspólnych europejskich standardów w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. ESRS 1 i 2).

• Opracowanie uproszczonych ESRS dla małych i średnich spółek giełdowych (do decyzji w przyszłości).

• Raporty i dane będą podlegały zewnętrznym audytom i karom w przypadku niezaraportowania lub zawarcia w nich nierzetelnych danych.

Kogo obejmie dyrektywa CSRD w 2024 r.? 

Spółki notowane na giełdzie oraz przedsiębiorstwa, spełniające dwa z trzech poniższych kryteriów: 

• Zatrudniające ponad 250 pracowników.

• Z obrotem powyżej 40 mln EUR.

• Z aktywami powyżej 20 mln EUR.

Europejski System Handlu Emisjami

W zakresie ETS ważne zmiany przewidywane są na lata 2024 i 2027. Sektor spedycji został objęty Europejskim Systemem Handlu Uprawnieniami do Emisji w 2024 r. Emisje z żeglugi zostały objęte systemem ETS po raz pierwszy. Obowiązki przedsiębiorstw żeglugowych w zakresie umarzania uprawnień będą wprowadzane stopniowo, tak jak większość dyrektyw, od 2024 roku, aby finalnie zakończyć cały proces w 2026 r. 

Od 2027 r. system ten będzie obejmował również dystrybutorów paliw wykorzystywanych do spalania w budynkach, transporcie drogowym i w dodatkowych sektorach. Rok 2027 to też stopniowe wycofywanie uprawnień dla sektora lotniczego, który będzie także objęty podatkiem ETS lub analogicznym systemem ogólnoświatowym, który się nazywa CORSIA. 

Dyrektywa CSRDDD

Kolejnym krokiem w drodze do zrównoważonego rozwoju jest projekt dyrektywy CSRDDD (Corporate Sustainability Due Diligence). W lutym 2022 r. podpisano propozycję tekstu nowej dyrektywy, a w grudniu 2023 r. projekt został wysłany do Parlamentu Europejskiego, który do czerwca 2024 r. wyda opinię dotyczącą jego ostatecznego wyglądu. 

W ujawnionym projekcie z 2022 r. obowiązek sprawozdawczy dotyczyłby przedsiębiorstw zatrudniających ponad 500 osób z obrotem powyżej 150 milionów euro. Podmioty mniejsze, zatrudniające 250 osób i z obrotem netto powyżej 40 milionów euro raportowałyby od 2026 roku. Szacuje się, że obowiązek sprawozdawczy w świetle CSRDDD będzie wprowadzany analogicznie w latach 2025 i 2027.

Kluczowe aspekty CSRDDD

• Identyfikacja, zapobieganie, minimalizacja i monitorowanie potencjalnie negatywnych skutków dla praw człowieka i środowiska.

• Nadzorowanie przepisów i nakładanie grzywien przez krajowe organy administracyjne w przypadku nieprzestrzegania zasad.

• Konieczność posiadania przez firmy z UE planu gwarantującego, że ich strategia biznesowa jest zgodna z ograniczeniem globalnego ocieplenia do 1,5°C.

• Obowiązek wobec dyrektorów dotyczący nadzorowania, wdrażania zasad należytej staranności oraz włączenia ich do strategii korporacyjnej.

Dyrektywa ma na celu wspieranie zrównoważonych i odpowiedzialnych zachowań przedsiębiorstw w ramach globalnych łańcuchów wartości. Firmy odgrywają kluczową rolę w budowaniu zrównoważonej gospodarki i społeczeństwa, więc będą one zobowiązane do identyfikowania i, w razie potrzeby, zapobiegania, eliminowania lub łagodzenia negatywnego wpływu ich działalności na prawa człowieka, np. praca dzieci i wyzysk pracowników, oraz na środowisko – zanieczyszczenie i utrata różnorodności biologicznej.

Nowe przepisy zapewnią przedsiębiorstwom pewność prawa i równe warunki działania, a konsumentom i inwestorom większą przejrzystość.

Cel wprowadzania regulacji ESG w Unii Europejskiej

Nowe przepisy Unii Europejskiej w zakresie raportowania ESG prowadzą do przyspieszenia zielonej transformacji i będą chronić prawa człowieka w Europie i poza nią. Oznacza to skuteczniejszą ochronę praw człowieka zawartych w konwencjach międzynarodowych – np. pracownicy będą musieli mieć dostęp do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Podobnie nowa dyrektywa pomoże uniknąć niekorzystnego wpływu na środowisko, sprzecznego z kluczowymi konwencjami środowiskowymi.

Drugim aspektem wprowadzanych regulacji ESG jest zwiększenie odpowiedzialności i rozliczalności przedsiębiorstw za negatywne skutki prowadzonej działalności.

Droga do dekarbonizacji łańcucha dostaw

Chcesz dowiedzieć się więcej o dostępnych rozwiązaniach, paliwach niskoemisyjnych i innych czystych opcjach transportu w przyszłości? Obejrzyj webinarium pt. "Raportowanie ESG. Wpływ zmian legislacyjnych na biznes", które poprowadziła Marta Papierniak, Sustainability Manager w Kuehne+Nagel Polska. Sesja live odbyła się 29 czerwca 2023 r. 

Wolisz podcast? Posłuchaj wypowiedzi Marty Papierniak w podcaście Kuehne+Nagel pt. Logspresso – Kawa z Logistyką. Logspresso znajdziesz w swoich ulubionych aplikacjach podcastowych lub na naszej stronie, tutaj.

Źródła:

• Ministerstwo Finansów

• Komisja Europejska

• European Sustainability Reporting Standards 

• European Financial Reporting Advisory Group 

• Science Based Target Initiative

• Smart Freight Centre

• Global Carbon Project

• Global Footprint Network

• American Bureau of Shipping

• Greenhouse gas management

• The Working Group III (WGIII) contribution to the IPCC's Sixth Assessment Report (AR6)

• Det Norske Veritas (DNV)

• Lloyd’s Register of Shipping