Baterie są klasyfikowane jako towar niebezpieczny w transporcie, co ma związek z ich specyfikacją oraz budową. W momencie transportu, zwłaszcza w postaci pojedynczych lub zbiorczych pakietów baterii, istnieje ryzyko ich uszkodzenia, co może prowadzić do poważnych konsekwencji.
Tempo rozwoju gałęzi samochodów elektrycznych sprawia, że bezpieczeństwo łańcucha dostaw baterii jest ważnym aspektem zarówno dla producentów, armatorów, linii lotniczych, firm spedycyjnych, jak i logistyków. Baterie stanowią wrażliwy towar, szczególnie na etapie transportu. Specjalistyczna wiedza o sposobie bezpiecznego przewozu baterii od producenta do finalnego odbiorcy oraz jasno określone standardy bezpieczeństwa są priorytetem w logistyce.
Baterie w transporcie drogowym, lotniczym i morskim
Rozmawiając o zagrożeniach, należy wspomnieć o incydentach związanych z niewłaściwym transportem baterii. Ich konsekwencją mogą być pożary wywołane nieodpowiednim transportem baterii w różnych modelach transportu: drogowym, lotniczym i morskim. W transporcie drogowym niewłaściwe postępowanie z bateriami może doprowadzić do zapłonu auta, ale w przypadku transportu lotniczego – pożar samolotu stanowi duże zagrożenie, nie tylko dla samego samolotu, ale też całej infrastruktury, jak i nas na ziemi. W przypadku transportu morskiego, statki są obecnie coraz większe, a takie baterie są transportowane w kontenerowcach. Pożar na takim statku powoduje duże szkody, zarówno dla samego armatora statku, załogi, ale także wszystkich innych uczestników frachtu. Na statku może pomieścić się nawet 20 tys. TEU, więc zarówno towarów, jak i podmiotów transportujących swoje dobra jest bardzo wielu.
Transport baterii – regulacje prawne
W regulacjach transportowych logistykę baterii można powiązać z przepisami dotyczącymi DG Cargo, czyli transportu towarów niebezpiecznych. Obecnie nie ma specyficznych regulacji prawnych dotyczących wyłącznie transportu baterii. Jednakże branża zdaje się wyciągać wnioski z popełnionych błędów i dąży do poprawienia standardów transportu baterii. Armatorom, właścicielom linii lotniczym i firmom transportowym zależy jednak na uniknięciu incydentów, dlatego sami wyznaczają wytyczne dotyczące sposobu pakowania, ilości transportowanych baterii oraz innych kwestii związanych z bezpieczeństwem. Oczywiście, istnieją ogólne przepisy dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych, które również są brane pod uwagę.
W Kuehne+Nagel przez lata analizowaliśmy incydenty związane z przewozem baterii i oferujemy pierwszy na rynku dedykowany produkt – Battery Logistics. Jest to cały łańcuch usług transportowych dedykowany transportowi baterii.
Jak ograniczyć występowanie niebezpiecznych incydentów z udziałem baterii?
W celu minimalizacji ryzyka, wiele działań jest podejmowanych na różnych etapach łańcucha dostaw baterii. Baterie są ciągle udoskonalane, aby były bardziej kompatybilne i bezpieczne. W przypadku uszkodzenia baterii, może dojść do niekontrolowanego wydzielania ciepła i łatwopalnych gazów, co prowadzi do pożaru.
Baterie standardowo składają się z anod i katod. Zamykając obwód, jest uwalniana energia. W przypadku baterii litowo-jonowych, można je porównać do folii czy filtrów, których jest kilkadziesiąt. Anoda od katody, czyli plus od minusa jest odseparowany tylko cienką folią, która zapobiega przepływowi energii. W przypadku fizycznego uszkodzenia, jeśli ta bateria spadnie – a nie jest jeszcze w pełni gotowa i przygotowana do finalnego klienta, czyli jest bardzo wrażliwa – może zdarzyć się, że te filtry oddzielające plus od minusa zostaną przerwane i wtedy zamyka się obwód na bardzo małej powierzchni. Zaczyna krążyć energia i wydziela się ciepło, powodujące nagrzanie baterii. Dochodzi do samozapłonu; przy uwalnianiu energii powstają łatwopalne gazy i towar staje się bardzo szybko łatwopalny.
Bardzo trudno jest ugasić baterie. W zasadzie nie ma fizycznej możliwości ugaszenia jej. Jedynym skutecznym zapobieganiem rozprzestrzeniania pożaru jest ochładzanie baterii. Jeśli wokół tej jednej baterii lub palety baterii, jest jeszcze kilkaset innych, to ciepło zaczyna się rozprzestrzeniać i kolejne ogniwa w kolejnych bateriach też się nagrzewają. Zaczynają się palić i zachodzi reakcja łańcuchowa, która – nieopanowana w zarodku – powoduje olbrzymie konsekwencje.
Standardy bezpieczeństwa w logistyce baterii
Na przestrzeni lat udało się wypracować standardy, np. co do sposobu pakowania, zabezpieczania baterii, jak i też magazynowania. W jakiejkolwiek formie transportu niezalecane jest, by baterie były naładowane. Raczej są one rozładowane albo tylko i wyłącznie naładowane w minimum, żeby to ryzyko, po uwolnieniu energii w przypadku uszkodzenia ogniwa, ograniczyć. Na przykład baterie są pakowane w specjalne pojemniki czy kontenery, które w przypadku zapłonu baterii sprawią, że ogień nie będzie rozprzestrzeniany na inne towary. W transporcie lotniczym na palety nakładane są np. specjalne koce termiczne, które mogą wytrzymać bardzo wysokie temperatury i nawet, jeśli baterie się zapalą, to wtedy jest jeszcze wystarczająco dużo czasu na to, żeby np. sprowadzić taki samolot do najbliższego lotniska i bezpiecznie go rozładować.
W ostatnich latach opracowano i wprowadzono rozwiązanie, które pozwala podłączyć pojemnik/kontener z bateriami do własnego źródła wody, dzięki czemu baterie są ochładzane w przypadku, gdyby temperatura w środku przekroczyła normy przyjęte do transportu baterii.
Monitoring transportu baterii
W obecnej chwili nie istnieją specyficzne wymagania prawne dotyczące stałego monitoringu baterii w czasie przewozu. Jednakże wiele firm decyduje się na monitorowanie baterii w celu zapewnienia bezpieczeństwa w transporcie. Dla przykładu, można wyposażyć pojemniki czy kontenery w data loggery, które monitorują wstrząsy, mierzą temperaturę otoczenia, temperaturę wewnątrz pojemnika, jak i wilgotność powietrza. Dzięki systemom teleinformatycznym, klienci mają możliwość śledzenia tych parametrów w czasie rzeczywistym.
Magazynowanie baterii
Magazyn powinien spełniać szereg wymagań, aby można w nim było przechowywać towary niebezpieczne łatwopalne. Przede wszystkim w obiekcie powinny być zainstalowane dodatkowe zraszacze wody oraz kurtyny przeciwogniowe, które wydzielą lub oddzielą od siebie powierzchnię w magazynie w przypadku pożaru. Dodatkowym wymogiem, które stawia Kuehne+Nagel jest to, że spryskiwacze są rozmieszczane na regałach, na których składowane są palety. Wówczas każde piętro jest osobno zasilane w wodę.
Ponadto w Kuehne+Nagel każda partia baterii jest ponownie weryfikowana. Mierzymy, poziom naładowania baterii i jeśli trzeba – są one odpowiednio rozładowywane do poziomu, który uważamy za bezpieczny do przechowywania. Najbardziej wrażliwe jest przechowywanie baterii potencjalnie uszkodzonych lub reklamowanych. Wymagane są wtedy dodatkowe środki bezpieczeństwa. Są to na przykład specjalne zamykane ognioodporne pojemniki/kontenery, do których wsypywany jest piasek. Powinny one móc być w łatwy sposób przetransportowane np. wózkiem widłowym, aby móc wywieźć je gdzieś w bezpieczne miejsce. Obok takiego magazynu powinno być dodatkowo przygotowane miejsce na zewnątrz, aby móc składować pojemniki z bateriami i, w razie niebezpiecznego incydentu, uniknąć pożaru i rozprzestrzeniania się go na inne baterie. Reakcja łańcuchowa sprawia, że taki pożar jest praktycznie nie do opanowania, nawet przy najlepszych zabezpieczeniach antypożarowych.
Łańcuch dostaw baterii w Kuehne+Nagel
Łańcuch dostaw Kuehne+Nagel jest w pełni kompatybilny certyfikowany. Zapewniamy odpowiednio przeszkolony personel, który wie, jak postępować z towarem niebezpiecznym. Otrzymujemy od klientów pełną kartę charakterystyki towaru, dokładne ilości towarów i kartę DG, którą wypełnia się przed każdym transportem. Karta DG po analizie wewnętrznej jest weryfikowana również przez armatora lub linię lotniczą. Na tej podstawie jest wydawana zgoda na transport. To ważne z perspektywy odpowiedniego rozmieszczenia towaru na środku transportu, aby w razie jakichkolwiek problemów był do niego łatwy dostęp i aby był on odpowiednio odseparowany od innych towarów.
Łańcuch dostaw baterii Kuehne+Nagel, Battery Logistics, jest zaprojektowany całościowo, łącznie ze zwrotami i dostarczaniem baterii do ponownego przetworzenia, recyclingu czy ponownego użycia, do fabryk, które to ogniwo rozpoczynają.
