Towary podwójnego zastosowania (dual-use) w transporcie
Produkty podwójnego zastosowania (dual-use) mogą być używane zarówno do celów cywilnych (wysyłane jako general cargo), jak i wojskowych.
Można zaliczyć do nich materiały, komponenty lub całe systemy używane w produkcji lub rozbudowy towarów wojskowych i broni masowego rażenia. Lista towarów podwójnego zastosowania jest długa. Znajdują się na niej m.in. systemy noktowizyjne, spadochrony, sprzęt telekomunikacyjny, patogeny roślinne, bakterie, tranzystory i inne komponenty elektroniczne, ale również substancje chemiczne, rury, uszczelki, łożyska czy tokarki.
Kontrola ich eksportu i importu ma strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa krajowego oraz utrzymania międzynarodowego pokoju.
Towary dual-use, mimo że często wyglądają, jak produkty codziennego użytku, mogą służyć do konstrukcji, rozwoju lub produkcji amunicji lub broni masowego rażenia. To od końcowego zastosowania produktu zależy, czy towar, zaliczany do grupy dual-use, jest wysyłany jako general cargo, czy jako towar militarny, wymagający zgód na wwóz lub wywóz.
Przykłady towarów podwójnego zastosowania
Produkty dual-use dzielą się na 10 kategorii technicznych. Pozwala to na określenie grupy towarów w procedurach celnych importowych i eksportowych.
- Kategoria 0 – Materiały, instalacje i urządzenia jądrowe
- Kategoria 1 – Materiały specjalne i związane z nimi urządzenia
- Kategoria 2 – Przetwarzanie materiałów
- Kategoria 3 – Elektronika
- Kategoria 4 – Komputery
- Kategoria 5 – Telekomunikacja i ochrona informacji
- Kategoria 6 – Czujniki i lasery
- Kategoria 7 – Nawigacja i awionika
- Kategoria 8 – Urządzenia okrętowe
- Kategoria 9 – Kosmonautyka, aeronautyka, napęd
Każda z kategorii (0-9) została podzielona na 5 grup towarów:
- Grupa A – Systemy, urządzenia i części składowe
- Grupa B – Urządzenia testujące, kontrolne i produkcyjne
- Grupa C – Materiały
- Grupa D – Oprogramowanie
- Grupa E – Technologie
Kategorie te mogą pomóc Ci ustalić, czy towary, które zamierzasz eksportować lub importować, będą podlegać kontroli handlowej.
Struktura oznakowania towarów dual-use:
Obowiązki nadawcy towarów podwójnego zastosowania
Jeśli przewozisz towary, które mogą być klasyfikowane jako towary podwójnego zastosowania, Twoim obowiązkiem jest sprawdzenie, czy podlegają one kontroli handlowej. W Kuehne+Nagel zapewniamy transport towarów o różnym zastosowaniu. Należy pamiętać, że to na zlecającym spoczywa odpowiedzialność za weryfikację ich statusu oraz uzyskanie niezbędnych licencji eksportowych.
Przed wysyłka towarów o zastosowaniu cywilnym lub militarnym należy przekazać następujące informacje:
-
klasyfikację celną towaru,
-
dane nadawcy i odbiorcy oraz dane końcowego użytkownika,
-
wartość towaru i numery kontrolne,
-
rodzaj końcowego zastosowania,
-
kraj nadania i odbioru,
-
wszelkie niezbędne licencje i zezwolenia, jeśli są konieczne.
Eksporterzy i importerzy towarów, które stanowią produkty podwójnego zastosowania mogą mieć obowiązek zgłosić je odpowiednim organom i wystąpić o zezwolenie na ich transport poza granicę kraju lub UE.
- Zezwolenia na obrót towarami podwójnego zastosowanie są tylko w eksporcie. Zezwolenia na ich przywóz nie są wymagane, chyba że jest to uzbrojenie.
- Niektóre towary (z telekomunikacji 5A001a lub 5A001b4, oraz wszystkie towary z zakresu "ochrony informacji") podlegają także zgłoszeniu do ABW – zgłaszamy zamiar ich przywozu lub transferu wewnątrzunijnego.
Wszystkie szczegółowe informacje możesz sprawdzić w rozporządzeniu 2021/821 ustanawiającym unijny system kontroli wywozu, pośrednictwa, pomocy technicznej, tranzytu i transferu produktów podwójnego zastosowania. Rozporządzenie to jest główną podstawą prawną kontroli obrotu towarów podwójnego zastosowania. Przepisy te mają zastosowanie do wszystkich krajów UE; są aktualizowane w celu uwzględnienia kontroli nowo wykorzystywanych towarów.
Ważne jest, aby być na bieżąco z aktualizacjami przepisów i licencji, zwłaszcza, jeśli Twoja firma regularnie transportuje towary podwójnego zastosowania. Nawet, jeśli nie rozpoznajesz żadnego ze swoich produktów na liście, mogą one podlegać kontroli eksportowej ze względu na ich końcowe zastosowanie.
Istnieje internetowa baza danych, której możesz użyć, aby wyjaśnić wszelkie wątpliwości – w Polsce najpopularniejszym źródłem wiedzy jest ISZTAR. Pamiętaj, że o licencje na obrót należy ubiegać się z wyprzedzeniem, aby uniknąć opóźnień lub potencjalnych komplikacji.
Wywóz towarów podwójnego zastosowania – jak działać?
- Zweryfikuj, czy towar, który wysyłasz znajduje się na listach kontrolnych rozporządzenia. Na tym etapie pomocna może być baza danych ISZTAR.
- Określ numer kontrolny, jeśli produkt znajduje się na jednej z list.
- Porównaj parametry Twojego produktu z parametrami wskazanymi w liście kontrolnej.
- Zapoznaj się z uwagami przy numerze produktu, w nagłówku grupy oraz w nagłówku kategorii.
-
Na tym etapie już wiesz, czy Twój towar podlega kontroli eksportowej. Jeśli tak, złóż wniosek do MRiT (Minister Rozwoju i Technologii) o wydanie zezwolenia. Formularz znajdziesz w rozporządzeniu. Jeśli produkt nie podlega kontroli, przy wysyłce z Kuehne+Nagel, wypełnij oświadczenie eksportera/importera.